GENEL BİLGİLER

27 Haziran 2013 tarihli ve

28690 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 6493 sayılı Ödeme ve Menkul Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri Ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun uyarınca ödeme hizmetleri;

Ödeme hesabına para yatırılması ve ödeme hesabından para çekilmesine imkan veren hizmetler de dâhil olmak üzere ödeme hesabının işletilmesi için gerekli tüm işlemleri,
Ödeme hizmeti kullanıcısının ödeme hizmeti sağlayıcısı nezdinde bulunan ödeme hesabındaki fonun aktarımını içeren, bir defaya mahsus olanlar da dâhil doğrudan borçlandırma işlemi, ödeme kartı ya da benzer bir araçla yapılan ödeme işlemi ile düzenli ödeme emri dâhil para transferini,
Ödeme aracının ihraç veya kabulünü,
Para havalesini,
Gönderen tarafından ödeme işleminin yapılmasına ilişkin onayın bir bilişim veya elektronik haberleşme cihazı aracılığıyla verildiği ve ödemenin ödeme hizmeti kullanıcısı ile mal veya hizmet sağlayan arasında sadece aracı olarak faaliyet gösteren bir bilişim veya elektronik haberleşme işletmecisine yapıldığı ödeme işlemini,
Fatura ödemelerine aracılık edilmesine yönelik hizmetleri,
Ödeme hizmeti kullanıcısının isteği üzerine başka bir ödeme hizmeti sağlayıcısında bulunan ödeme hesabıyla ilgili sunulan ödeme emri başlatma hizmetini,
Ödeme hizmeti kullanıcısının onayının alınması koşuluyla, ödeme hizmeti kullanıcısının ödeme hizmeti sağlayıcıları nezdinde bulunan bir veya daha fazla ödeme hesabına ilişkin konsolide edilmiş bilgilerin çevrim içi platformlarda sunulması hizmetini,
Ödemeler alanında toplam büyüklük veya etki alanı açısından TCMB tarafından belirlenecek seviyeye ulaşan diğer işlem ve hizmetleri

ifade eder.

Ödeme kuruluşları ve elektronik para kuruluşları TCMB tarafından verilen faaliyet izni kapsamında ödeme hizmetlerini sunabilir.

Yeni Ödeme Hizmetleri

Açık bankacılık kavramıyla hedeflenen, banka ve finansal kuruluş müşterilerinin (tüketicilerin) temel finansal hizmetlere rekabetçi bir ortamda en kaliteli ve en uygun ücretle erişmelerine imkân sağlamaktır. “Open API” teknolojisinde yaşanan gelişmeler söz konusu amaca ulaşmayı teknolojik olarak mümkün kılmaktadır.

Ülkemiz özelinde bireysel ve tüzel müşterilerin birden fazla banka ile çalışma şeklinde genel bir yaklaşımı bulunmaktadır. Hâlihazırda sahip olunan hesapları görüp ödeme emri vermek için her banka ve/veya finansal kuruluşun uygulamasına ayrı ayrı giriş yaparak talimat vermek gerekmektedir. Bu ise çok sayıda kullanıcı kodu ve şifre tutma anlamına gelmekte olup, kullanıcılar için operasyonel sorunlar yaratmaktadır. Bu durum farklı banka ve finansal kuruluşlar nezdindeki hesapların tek bir uygulama üzerinden takip edilmesi ve ödeme emri verme ihtiyacını ortaya çıkarmaktadır. Hesap Bilgisi Hizmeti Sağlayıcılar (Account Information Service Providers-AISP) ile Ödeme Emri Başlatma Hizmeti Sağlayıcılarının (Payment Initiation Service Providers-PISP) düzenleme kapsamında müşterilerine bu olanağı sunmaları amaçlanmaktadır. Böylece tüketiciler kendilerine en iyi ve uygun hizmeti veren Ödeme Emri Başlatma Hizmeti Sağlayıcısını veya Hesap Bilgisi Hizmet Sağlayıcısını seçerek, tüm hesaplarını bu servis sağlayıcı üzerinden görüntüleme ve ödeme tetikleme imkânına kavuşmaktadır. Bu durum hizmet sağlayıcılar arasındaki rekabeti artıracak, hizmet kalitesini yükseltecek ve hizmet bedellerini düşürecektir.

Hesap Bilgisi Hizmeti Sağlayıcısı ya da Ödeme Emri Başlatma Hizmeti Sağlayıcısı olarak hizmet vermek isteyen ödeme kuruluşları ve elektronik para kuruluşları ile bankaların BKM tarafından belirlenen standartlara uygun olarak sistemsel geliştirmelerini tamamlamaları ve BKM ile entegrasyon sağlamaları gerekmektedir. Böylece sistem katılımcılarının birbirleriyle ayrı ayrı entegrasyon yapmalarına gerek bulunmamakta olup, BKM ile entegrasyonunu tamamlayan bir servis sağlayıcı otomatik olarak sistemdeki tüm katılımcılarla entegrasyon yapmış olacaktır.

Başlangıç olarak vadesiz TL hesapların uygulama kapsamına alınması, ileriki dönemlerde diğer tip ve döviz cinsinde hesapların da kapsama dahil edilmesi planlanmaktadır.

Kullanıcıların, seçmiş oldukları Hesap Bilgisi Hizmeti Sağlayıcısına veya Ödeme Emri Başlatma Hizmeti Sağlayıcısına her bir hesap servis sağlayıcı nezdindeki hesapları için ayrı ayrı yetki vermesi gerekmektedir. Bu yetkinin belirli bir süre için değil, her bir ödeme talimatı için ayrı ayrı verilmesi gerekmektedir. Ancak, bu süre içerisinde yapılacak hesap görüntülemeleri için tekrar yetki sorgulaması yapılmayacaktır. Ödeme emri verme ve yetkilendirme işlemleri Hesap Bilgisi Hizmeti Sağlayıcısına veya Ödeme Emri Başlatma Hizmeti Sağlayıcısına ait uygulama içerisinden açılacak bir ara yüz üzerinden yapılacaktır.

27 Haziran 2013 tarihli ve 28690 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 6493 sayılı Ödeme ve Menkul Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun uyarınca elektronik para; elektronik para ihraç eden kuruluş tarafından kabul edilen fon karşılığı ihraç edilen, elektronik olarak saklanan, 6493 sayılı Kanunda tanımlanan ödeme işlemlerini gerçekleştirmek için kullanılan ve elektronik para ihraç eden kuruluş dışındaki gerçek ve tüzel kişiler tarafından da ödeme aracı olarak kabul edilen parasal değerdir.

Elektronik para; TCMB tarafından yetkilendirilen elektronik para kuruluşları, 5411 sayılı Kanun kapsamında faaliyet gösteren bankalar ve PTT tarafından ihraç edilebilir.

Elektronik para kuruluşları, TCMB tarafından verilen faaliyet izinleri kapsamında ödeme hizmetlerini de sunabilirler.

MASAK Başkanlığının koordinasyonunda yürütülen çalışmalar neticesinde, yetkisiz ödeme veya elektronik hizmeti sunanların tespit edilebilmesi amacıyla ihbar mekanizması kurulmuştur. İzinsiz ödeme veya elektronik para hizmeti faaliyetinde bulunanlar hakkında

https://www.turkiye.gov.tr/tcmbye-sorun

adresi üzerinden e-devlet şifresi ile ihbarda bulunulabilmektedir.

İzinsiz faaliyet gösterenlerin tespit edilebilmesi ve gerekli önlemlerin alınabilmesi için söz konusu bildirimlerin yapılması önem arz etmektedir.

Ödeme hizmetinin gerçekleştirilmesi amacıyla alınan fonlar ile elektronik para ihracı karşılığında toplanan fonlar, yönetmelikle belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde korunur.

1- ÖDEME KURULUŞLARI VE ELEKTRONİK PARA KURULUŞLARI TCMB LİSANSIYLA ÇALIŞIR

6493 sayılı Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun (Kanun) uyarınca, ödeme kuruluşları ile elektronik para kuruluşlarının TCMB’den faaliyet izni almaları gerekmektedir.

Faaliyet izni alınabilmesi için;

%10’dan fazla paya sahip kurucuların, 5411 sayılı Kanun kapsamında faaliyet gösteren banka kurucularında aranan nitelikleri taşıması,
Asgari ödenmiş sermayeye sahip olunması,
Kanun kapsamındaki işlemleri gerçekleştirebilecek yönetim, yeterli personel ve teknik donanıma sahip olunması,
Şikâyet ve itirazlarla ilgili birimlerin oluşturulması,
Kanun kapsamında yürütecekleri faaliyetlerin sürekliliğine ve ödeme hizmeti kullanıcılarına ilişkin fon ve bilgilerin güvenliği ile gizliliğine dair gerekli tedbirlerin alınması

gerekir.

Birliğimiz üyesi ödeme ve elektronik para kuruluşları TCMB tarafından faaliyet izni verilen kuruluşlardır.

Kanun madde 14
"(1) Bu Kanun kapsamında ödeme hizmetleri alanında faaliyette bulunmak isteyen ödeme kuruluşu, bankadan izin almak kaydıyla faaliyette bulunabilir.
(2) Ödeme kuruluşunun;
a) Anonim şirket şeklinde kurulması,
b) Sermayesinde yüzde 10 ve üzerinde paya sahip olanların ve kontrolü elinde bulunduranların, 5411 sayılı Kanunda banka kurucuları için aranan nitelikleri haiz olması,
c) Pay senetlerinin nakit karşılığı çıkarılması ve tamamının nama yazılı olması,
ç) Nakden ve her türlü muvazaadan ari ödenmiş sermayesinin bu Kanunun 12’nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinde yer alan hizmetleri sunan ödeme kuruluşları için en az bir milyon Türk Lirası, diğer ödeme kuruluşları için ise en az iki milyon Türk Lirası olması,
d) Bu Kanun kapsamındaki işlemleri gerçekleştirebilecek yönetim, yeterli personel ve teknik donanıma sahip olması ve şikâyet ile itirazlarla ilgili birimleri oluşturması,
e) Bu Kanun kapsamında yürütecekleri faaliyetlerin sürekliliğine ve ödeme hizmeti kullanıcılarına ilişkin fon ve bilgilerin güvenliğine ve gizliliğine dair gerekli tedbirleri alması,
f) Bankanın denetimini engellemeyecek şeffaf ve açık bir ortaklık yapısı ve organizasyon şemasına sahip olması şarttır."

Kanun madde 18
“(1) 5411 sayılı Kanun uyarınca faaliyet gösteren bankalar, Posta ve Telgraf Teşkilatı Anonim Şirketi ve bu Kanun kapsamında elektronik para çıkarma izni verilen elektronik para kuruluşları dışındaki kişilerin elektronik para ihracı faaliyetinde bulunmaları yasaktır.
(2) Bu Kanun kapsamında elektronik para ihraç etmek isteyen elektronik para kuruluşu, bankadan izin almak kaydıyla faaliyette bulunabilir.
(3) Elektronik para kuruluşunun;
a) Anonim şirket şeklinde kurulması,
b) Sermayesinde yüzde 10 ve üzerinde paya sahip olanların ve kontrolü elinde bulunduranların 5411 sayılı Kanunda banka kurucuları için aranan nitelikleri haiz olması,
c) Pay senetlerinin nakit karşılığı çıkarılması ve tamamının nama yazılı olması,
ç) Nakden ve her türlü muvazaadan ari ödenmiş sermayesinin en az beş milyon Türk Lirası olması,
d) Bu Kanun kapsamındaki işlemleri gerçekleştirebilecek yönetim, yeterli personel ve teknik donanıma sahip olması, şikâyet ve itirazlarla ilgili birimleri oluşturması,
e) Bu Kanun kapsamında yürütecekleri faaliyetlerin sürekliliğine ve elektronik para kullanıcılarına ilişkin fon ve bilgilerin güvenliğine ve gizliliğine dair gerekli tedbirleri alması,
f) Bankanın denetimini engellemeyecek şeffaf ve açık bir ortaklık yapısı ve organizasyon şemasına sahip olması şarttır.”

2- ÖDEME KURULUŞLARI VE ELEKTRONİK PARA KURULUŞLARI TCMB ve MASAK’IN DENETİM VE GÖZETİMİNE TABİDİR
Ödeme kuruluşları ile elektronik para kuruluşlarının, bu kuruluşların şube ve temsilcilerinin yerinde denetimi ve uzaktan gözetimi TCMB tarafından yapılır. TCMB tarafından yürütülen denetim faaliyetleri neticesinde kuruluşlar hakkında gerekli tedbirleri almaya TCMB yetkilidir.

Aynı zamanda, ödeme ve elektronik para kuruluşları MASAK Başkanlığı tarafından yürütülen yükümlülük denetimlerine tabidir.

Kanun madde 21
“(1) 5411 sayılı Kanun kapsamındaki bankalar, ödeme kuruluşu ve elektronik para kuruluşu ile Posta ve Telgraf Teşkilatı Anonim Şirketinin bu Kanun kapsamındaki denetimi banka tarafından yapılır.
(2) Banka, birinci fıkrada belirtilen kuruluşların şubesinde, temsilcisinde veya dışarıdan hizmet aldığı kuruluşlarda denetim yapmaya yetkilidir.”

5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun madde 11
“(1) (Değişik: 7/7/2011 - KHK - 646/10 md.) Bu Kanun ve ilgili mevzuatla getirilen yükümlülüklerin denetimi, 2’nci maddede sayılan denetim elemanları vasıtasıyla yerine getirilir.
(2) Başkanlık, yükümlüler nezdinde yapılacak denetimin münferiden veya bir denetim programı kapsamında yapılmasını isteyebilir.”

3- ÖDEME KURULUŞLARI VE ELEKTRONİK PARA KURULUŞLARI BAĞIMSIZ DENETİME TABİDİR
Ödeme ve elektronik para kuruluşlarının yıllık finansal bağımsız denetimi Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından yetkilendirilen bağımsız denetim şirketlerince yapılır. Ayrıca 2 yılda bir, bilgi sistemleri denetimi de TCMB tarafından belirlenen esaslara göre gerçekleştirilir.

Kanun madde 21
“(6) Ödeme ve elektronik para kuruluşları, bağımsız denetime tabidirler. Ödeme ve elektronik para kuruluşlarının finansal açıdan bağımsız denetimi 26/9/2011 tarihli ve 660 sayılı Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumunun Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname çerçevesinde yapılır. Ödeme ve elektronik para kuruluşlarının bağımsız denetim kuruluşlarınca gerçekleştirilecek bilgi sistemleri denetimi ise bankaca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde yerine getirilir.”

Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para İhracı İle Ödeme Hizmeti Sağlayıcıları Hakkında Yönetmelik (Yönetmelik) madde 28

"(1) Kuruluş, Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde, tüm işlemlerini gerçek mahiyetlerine uygun şekilde muhasebeleştirmek, finansal raporlarını bilgi edinme ihtiyacını karşılayabilecek biçim ve içerikte, anlaşılır, güvenilir ve karşılaştırılabilir, denetime, analize ve yorumlamaya elverişli, zamanında ve doğru şekilde düzenlemek zorundadır.

(2) Kuruluşun yılsonu finansal tablolarının bağımsız denetimi Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumundan kamu yararını ilgilendiren kuruluşlar dahil bağımsız denetim yapma yetkisi almış Bağımsız Denetim Kuruluşları listesinde yer alan bağımsız denetim kuruluşlarınca gerçekleştirilir. Banka, gerekçesini belirtmek şartı ile Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumundan belirli bağımsız denetim kuruluşlarının bu yetkisinin askıya alınmasını isteyebilir."

Yönetmelik madde 31
"(1) Kuruluşların Kanun kapsamındaki faaliyetlerini gerçekleştirmede kullandıkları bilgi sistemlerinin yönetimine ve yetkilendirilmiş bağımsız denetim kuruluşları tarafından denetlenmelerine ilişkin usul ve esaslar Bankaca belirlenir."

Ödeme ve Elektronik Para Kuruluşlarının Bilgi Sistemleri İle Ödeme Hizmeti Sağlayıcılarının Ödeme Hizmeti Alanındaki Veri Paylaşım Servislerine İlişkin Tebliğ (Tebliğ) madde 1

“(1) Bu Tebliğin amacı, ödeme kuruluşları ve elektronik para kuruluşlarının faaliyetlerinin yürütülmesinde kullandıkları bilgi sistemlerinin yönetimi ve yetkilendirilmiş bağımsız denetim kuruluşları tarafından denetlenmesi ile ödeme hizmeti sağlayıcılarının ödeme hizmetleri alanındaki veri paylaşım servislerine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir."

Tebliğ madde 28
“(1) Bilgi sistemleri bağımsız denetimi; kuruluşun bu Tebliğ hükümlerine uyum durumunun tespit edilmesi amacıyla, bilgi sistemleri yönetimi kapsamında yer alan süreç, faaliyet, yazılım, donanım gibi bilgi sistemi unsurları ile bu sistem ve süreçler dâhilinde tesis edilen iç kontrollerin bağımsız denetim kuruluşları tarafından değerlendirilmesi sonucunda, söz konusu iç kontrollerin etkinliği, yeterliliği ve uyumluluğu hakkında görüş oluşturulması ve sonuçların rapora bağlanması aşamalarından oluşan süreçtir.
(5) Kuruluşta bilgi sistemleri denetimi iki yılda bir yapılır. Yeni faaliyet izni alan bir kuruluşa ilişkin birinci fıkra uyarınca yapılacak ilk denetim faaliyeti, kuruluşa faaliyet izni verilmesini takip eden yılı kapsayacak şekilde yürütülür. Banka, gerekli gördüğü hallerde bilgi sistemleri denetiminin kapsamını ve sıklığını farklılaştırabilir.”

4- FONLARIN KORUNMA USUL VE ESASLARI

Kanunun 22’nci maddesi ve Yönetmeliğin 34, 35 ve 36’ncı maddeleri uyarınca ödeme kuruluşları ile elektronik para kuruluşları tarafından müşterilerinden alınan ve müşteri adına tutulan fonların 5411 sayılı Kanun kapsamında faaliyet gösteren bankalar nezdinde açılan özel hesaplarda korunması zorunludur, farklı bir amaç için kullanılamaz.

Ödeme fonu nedir?
Bir ödeme işleminin gerçekleştirilmesi için ödeme veya elektronik para kuruluşunun, şubelerinin veya temsilcilerinin müşteriden aldığı, henüz ödeme işlemini gerçekleştirmeden müşteri adına tuttuğu fonlardır.

Ödeme fonları nasıl korunur?
Ödeme ve elektronik para kuruluşları, ödeme fonlarını, diğer fonlardan ayrıştırarak takip eder ve sadece ödeme işleminin gerçekleştirilmesi amacıyla kullanabilir.

Müşteriden alındığı günü izleyen iş günü sonunda ödeme gerçekleştirilmez ise ödeme amacıyla müşteriden alınan ödeme fonları, 5411 sayılı Kanun kapsamındaki bir bankada, ödeme veya elektronik para kuruluşu adına açılan ve sadece bu fonların korunması amacıyla kullanılan hesaplara yatırılır. Bu hesaplar “koruma hesabı” olarak adlandırılır.

Ödeme ve elektronik para kuruluşları, koruma hesaplarında bulunan fonlarla ilgili kayıtları, müşteri bazında takibini sağlayacak şekilde tutar.

Ödeme ve elektronik para kuruluşları koruma hesaplarında tuttuğu fonlara ilişkin kendi kayıtları ile bankadan alınacak hesap ekstrelerini günlük olarak karşılaştırır, her işgünü bir önceki işgününe ait kayıtların mutabakatını yapar ve bu şekilde müşteriden alınan fonların tamamının koruma hesaplarında muhafaza edilmesini sağlar.

Elektronik para koruma hesabı nedir?
Elektronik para kuruluşu, şubeleri veya temsilcileri tarafından elektronik para ihraç edilmesi karşılığında müşteriden alınan ve alındığı günü izleyen işgünü sonuna kadar müşteri tarafından kullanılmayan veya müşteriye iade edilmeyen fonlar, 5411 sayılı Kanun kapsamındaki bir banka nezdinde, sadece bu fonların tutulacağı fonların korunması amacıyla açılan hesaba aktarılır. Bu hesap, “ elektronik para koruma hesabı” olarak adlandırılır.

Elektronik para koruma hesabının gün sonu bakiyesi, elektronik para koruma hesabının bulunduğu banka tarafından Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası nezdindeki hesabında bloke edilir.

Elektronik para kuruluşu, elektronik para ihracı karşılığında aldığı fonları, diğer tüm fonlardan ayrıştırarak takip eder ve farklı bir amaç için kullanamaz.

Elektronik para kuruluşu, ihraç ettiği elektronik para ile gerçekleştirilen ödeme hizmetleri dışında sunduğu diğer ödeme hizmetleri için müşterilerinden aldığı fonları da ödeme fonlarının korunmasına ilişkin kurallar çerçevesinde koruma hesabına aktarır.

Kanun madde 20
“(3) Elektronik para kuruluşu, elektronik para ihracı karşılığında topladığı fonları 5411 sayılı Kanunda tanımlanan bankalar nezdinde açılacak ayrı bir hesaba aktarmak zorundadır. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar bankaca belirlenir.”

Kanun madde 22
“(1) Ödeme kuruluşu tarafından ödeme hizmetinin gerçekleştirilmesi amacıyla alınan fonlar ile elektronik para kuruluşunun elektronik para ihracı karşılığında topladığı fonlar, bankaca çıkarılacak yönetmelikle belirlenecek usul ve esaslar çerçevesinde korunur.
(3) Ödeme ve elektronik para kuruluşları tarafından kabul edilen fonlar ve bu fonların tutulduğu hesaplar, ödeme veya elektronik para kuruluşunun iradi ya da zorunlu tasfiyeye tabi tutulması, faaliyet izninin iptal edilmesi gibi hâllerin gerçekleşmesi durumunda başka kanunlarda belirtilen önceliklere bakılmaksızın fon sahiplerinin haklarının tazmin edilmesi ve bu Kanundan kaynaklanan yükümlülüklerin yerine getirilmesini teminen kullanılır. Ödeme ve elektronik para kuruluşları, fon sahiplerinin haklarının tazmin edilmesinden sorumludur.”

Yönetmelik madde 34
"(1) Ödeme fonları; bir ödeme işleminin gerçekleştirilmesi için kuruluşun, şubelerinin, temsilcilerinin veya kuruluş adına hareket eden üçüncü taraf bir hizmet sağlayıcının müşteriden veya bir müşteri adına diğer bir ödeme hizmeti sağlayıcısından aldığı müşteri adına uhdesinde tuttuğu ancak henüz alıcıya ya da alıcının ödeme hizmeti sağlayıcısına ödenmemiş fonların toplamından oluşur. Kabulü esnasında alıcısı belli olmayan fonlar ile 19 uncu madde kapsamında iş birliği yapılan yurt dışında yerleşik tüzel kişilerden alınan fonlar da ödeme fonu olarak nitelendirilir.

(2) Kuruluş, ödeme fonlarını, diğer fonlardan ayrıştırarak takip eder ve sadece ödeme işleminin gerçekleştirilmesi amacıyla kullanabilir. (Ek cümleler:RG-7/10/2023-32332) Ödeme fonları kuruluş tarafından teminat olarak gösterilemez. Ödeme hizmeti kullanıcılarının kuruluş nezdindeki hak ve alacaklarına ilişkin tedbir, haciz ve benzeri her türlü idari ve adli talepler münhasıran kuruluş tarafından yerine getirilir. Koruma hesabının tutulduğu bankalara gelen talepler ise, bankanın ödeme fonlarının kuruluşun müşterileri bazında nihai sahipliğine ilişkin bilgi sahibi olması durumunda, ilgili ödeme fonu ile sınırlı olmak üzere yerine getirilir ve banka tarafından ilgili kuruluşa gecikmeksizin bilgi verilir.

(3) Alındığı günü izleyen iş günü, tam iş günlerinde saat 15.00, yarım iş günlerinde saat 11.00 itibarıyla ödenmemiş ödeme fonları tutarı, 5411 sayılı Kanun kapsamındaki bir banka nezdinde, kuruluş adına açılacak ve sadece bu fonların korunması amacıyla kullanılacak koruma hesaplarına yatırılır. Bu hesap, ilgili banka nezdinde ödeme fonları koruma hesabı olarak tanımlanır ve banka ile yapılacak sözleşmede hesabın bu niteliği açıkça belirtilir. Ödeme fonlarının, koruma hesabının bulunduğu bankada gecelik vadede nemalandırılması, ikinci fıkra ile bu fıkraya aykırılık oluşturmaz.

(4) Ödeme fonları, alındıkları para cinsinden açılan ödeme fonları koruma hesaplarında tutulur. İlgili yabancı para cinsinden hesap açılmasının mümkün olmaması veya makul olmayan bir maliyet gerektirmesi durumunda ödeme fonları başka bir para cinsine çevrilerek ödeme fonları koruma hesabında tutulabilir.

(5) Kuruluş, ödeme fonları koruma hesaplarında bulunan fonlarla ilgili kayıtları, ödeme fonlarının müşteri bazında takibini sağlayacak şekilde tutar.

(6) Kuruluş, ödeme fonları koruma hesaplarında bulunan fonlara ilişkin kendi kayıtları ile bankadan alınacak hesap ekstrelerini günlük olarak karşılaştırarak her iş günü bir önceki iş gününe ait kayıtların teyidini sağlamakla yükümlüdür. Zamanlama farkından kaynaklanan uyumsuzluklar hariç olmak üzere teyit sağlanmasına ilişkin yapılan her türlü düzeltme işleminin kaydının saklanması zorunludur. Kayıtlar arasında önemli bir uyumsuzluğun bulunması durumunda kuruluş Bankayı derhal bilgilendirir."

Yönetmelik madde 35
"(1) Tedavüldeki elektronik para tutarına ilişkin fonlar, ikinci fıkra saklı kalmak kaydıyla, 5411 sayılı Kanun kapsamındaki bir banka nezdinde, sadece bu fonların tutulacağı fonların korunması amacıyla açılan hesaba en geç tedavüldeki elektronik para tutarı vasfını kazandığı iş günü sonuna kadar olmak üzere mümkün olan en kısa sürede aktarılır. Bu hesap, ilgili banka nezdinde elektronik para koruma hesabı olarak tanımlanır ve banka ile yapılacak sözleşmede hesabın bu niteliği açıkça belirtilir.

(2) Elektronik para ihracı için bir ödeme aracı vasıtasıyla alınan fonlar ile 31 inci madde kapsamında Bankaca yapılacak düzenlemelerde tanımlanan insansız hizmet noktaları vasıtasıyla alınan nakit tutarlar, elektronik para kuruluşunun hesabına geçtiğinde veya başka bir surette elektronik para kuruluşunun kullanımına hazır hale geldiğinde, bu fonlar karşılığı çıkarılan ve hala tedavülde olan elektronik paralara ilişkin kısmıyla sınırlı olmak üzere elektronik para koruma hesabına aktarılır. Elektronik para koruma hesabına aktarma süresi, elektronik paranın ihracından itibaren beş iş gününü geçemez.

(3) Elektronik para koruma hesabının gün sonu bakiyesi, elektronik para koruma hesabının bulunduğu banka tarafından Banka nezdindeki hesabında bloke edilir. Bu fıkranın uygulanmasında gün sonu bakiyesi tam iş günlerinde saat 16.30; yarım iş günlerinde saat 12.00 itibarıyla hesaplanır. Banka, gün sonu bakiyesinin hesaplanma saatini değiştirmeye yetkilidir.

(4) (Değişik:RG-7/10/2023-32332) Elektronik para kuruluşu, elektronik para ihracı karşılığında aldığı fonları, diğer tüm fonlardan ayrıştırarak takip eder ve birinci fıkrada belirtilen amaçlar dışında kullanamaz, bu fonlarla ilgili kayıtları, anonim ön ödemeli araçlar ile ilgili olanlar hariç olmak üzere fonların müşteri bazında takibini sağlayacak şekilde tutar. Elektronik para ihracı karşılığında alınan fonlar kuruluş tarafından teminat olarak gösterilemez. Ödeme hizmeti kullanıcılarının kuruluş nezdindeki hak ve alacaklarına ilişkin tedbir, haciz ve benzeri her türlü idari ve adli talepler münhasıran kuruluş tarafından yerine getirilir. Elektronik para ihracı karşılığında alınan fonların bulunduğu hesabın tutulduğu bankalara gelen talepler ise, bankanın bu fonların kuruluşun müşterileri bazında nihai sahipliğine ilişkin bilgi sahibi olması durumunda, ilgili fon ile sınırlı olmak üzere yerine getirilir ve banka tarafından ilgili kuruluşa gecikmeksizin bilgi verilir.

(5) Elektronik para ile gerçekleştirilen ödeme hizmetleri dışındaki ödeme hizmetleri için alınan fonlar, 34 üncü maddede belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde korunur.

(6) Elektronik para kuruluşlarının teyit işlemleri ve Bankaya yapılacak raporlamaları hakkında 34 üncü maddenin altıncı, yedinci, sekizinci ve dokuzuncu fıkraları uygulanır.

(7) Elektronik para koruma hesabında bulunan tutarın karşılığında ihraç edilmiş elektronik paranın fona çevrilmesi halinde, fonun elektronik para koruma hesabından çıkışı fona esas tutarın karşı tarafa ödeneceği an, bunun mümkün olmaması halinde ise en geç ertesi iş gününde yapılır.

(8) Elektronik para ihraç edilmesine ilişkin olarak kabul edilen fon ve elektronik paranın ihracı süreci ile alakalı olarak komisyon, ücret ve benzeri isimler altında alınan hizmet bedelleri ayrıştırılarak tahsil edilir ve alınan hizmet bedelleri elektronik para koruma hesabına yansıtılmaz.

(9) Elektronik para ihracı için alınan fonlar, alındıkları para cinsinden açılan elektronik para koruma hesaplarında tutulur. İlgili yabancı para cinsinden hesap açılmasının mümkün olmaması veya makul olmayan bir maliyet gerektirmesi durumunda elektronik para ihracı için alınan fonları başka bir para cinsine çevrilerek elektronik para koruma hesabında tutulabilir."

Yönetmelik madde 36

“(1) Kanunun 22 nci maddesinin üçüncü fıkrasında belirtilen hallerde ödeme fonları koruma hesapları ile elektronik para koruma hesapları, fon sahiplerinin haklarının tazmin edilmesi ve kuruluşun Kanundan kaynaklanan yükümlülüklerinin yerine getirilmesini teminen ilgili banka tarafından bloke edilir."

5- ASGARİ ÖDENMİŞ SERMAYE VE ÖZKAYNAK YÜKÜMLÜLÜĞÜ
Ödeme ve elektronik para kuruluşları, mali bünyelerinin sağlamlığının idame edilebilmesi adına asgari ödenmiş sermaye ve yönetmelikle belirlenen usuller çerçevesinde ödeme hacmi ve tedavüldeki elektronik para tutarı dikkate alınarak hesaplanan asgari özkaynak bulundurma yükümlülüğüne tabidir.

Kanun madde 14
“(2) Ödeme kuruluşunun;
ç) Nakden ve her türlü muvazaadan ari ödenmiş sermayesinin bu Kanunun 12’nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinde yer alan hizmetleri sunan ödeme kuruluşları için en az bir milyon Türk Lirası, diğer ödeme kuruluşları için ise en az iki milyon Türk Lirası olması şarttır.”

Kanun madde 18
“(3) Elektronik para kuruluşunun;
ç) Nakden ve her türlü muvazaadan ari ödenmiş sermayesinin en az beş milyon Türk Lirası olması şarttır.”

Yönetmelik madde 32
“(1) Özkaynak, bu fıkrada yer alan bilanço kalemlerinin toplamından ikinci fıkrada belirtilen indirim kalemlerinin düşülmesi suretiyle hesaplanır:

a) Ödenmiş sermaye.

b) Hisse senedi ihraç primleri.

c) 6102 sayılı Kanunda tanımlanan yedek akçeler.

ç) Net dönem kârı/zararı ile geçmiş yıllar kârı/zararı.

d) Türkiye Muhasebe Standartları-Türkiye Finansal Raporlama Standartları uyarınca özkaynağa yansıtılan kazançlar.

e) Karşılıklı iştirak sermaye düzeltmesi.

f) Kontrol gücü olmayan paylar.

(2) Aşağıda belirtilen kalemler özkaynak hesaplamasında indirim kalemi olarak dikkate alınır:

a) Kuruluşun iktisap ettiği kendi payları.

b) Maddi olmayan duran varlıklar.

c) Ortaklık paylarının yüzde ondan fazlasına sahip olunan(Mülga ibare:RG-7/10/2023-32332)finansal kuruluşların sermayelerindeki payların toplamı.

ç) Ortaklık paylarının yüzde on ve daha azına sahip olunan (Mülga ibare:RG-7/10/2023-32332) finansal kuruluşlarda sahip olunan sermaye tutarının, (a), (b), (c) ve (d) bentlerinde belirlenen kalemler düşülmeden hesaplanan kuruluşun özkaynağının yüzde onunu aşması halinde, söz konusu bankalar ve finansal kuruluşlarda sahip olunan sermaye tutarı.

d) Sigorta, reasürans ve emeklilik şirketlerindeki ortaklık payları.

e)(Ek:RG-7/10/2023-32332)36 ncı madde kapsamında tesis edilen teminat tutarı.

(3) Aşağıda belirtilen unsurlar birinci fıkranın (ç) ve (d) bentleri kapsamında değerlendirilmez:

a) Gerçeğe uygun değeri üzerinden izlenmeyen varlıkların nakit akış değişkenliğinden korunma işlemine konu edilmesi halinde, bunlara ilişkin olarak Türkiye Muhasebe Standartları-Türkiye Finansal Raporlama Standartları uyarınca özkaynağa yansıtılan kazançlar.

b) Kuruluşun kredi değerliliğinde meydana gelen değişikliklere bağlı olarak yükümlülüklerinin gerçeğe uygun değerinde meydana gelen değişiklikler sonucu ortaya çıkan gerçekleşmemiş kazançlar.

c) Genel kurulda dağıtımına karar verilen temettü tutarı.

(4) Birinci fıkranın (a), (b), (c), (ç), (e) ve (f) bentlerinde belirtilen kalemlerin toplamından ikinci fıkranın (a) ve (b) bentlerinde belirtilen tutarların düşülmesi sonucu hesaplanan tutarın birinci fıkranın (d) bendinde belirtilen tutardan düşük olması durumunda aradaki fark özkaynak hesaplamasında dikkate alınmaz.

(6) Kuruluş ile aynı sermaye grubuna dahil olan finansal kuruluşların özkaynak hesaplamasında kullanılan unsurlar, kuruluşun özkaynak hesaplamasına dahil edilemez.

(8) Kuruluş; pay sahipleri, üst yönetim ve bunların üçüncü derece dahil kan veya kayın hısımları ile onlar tarafından kontrol edilen veya onlara bağlı şirketlere veya iştiraklere borç veremez veya bunlarla kuruluşun kârını veya mal varlığını azaltacak şekilde emsallerine göre bariz şekilde farklı fiyat, ücret ve bedeller üzerinden örtülü işlemlerde bulunamaz, muvazaalı işlemler gerçekleştiremez. Bu tür işlemlerin yapılmış olması durumunda, bu tutarlar kuruluşun özkaynak hesaplamasına dahil edilmez."

Yeni Ödeme Hizmetleri

FİNTEK SÖZLÜĞÜ

HAKKIMIZDA

MEVZUAT

FAALİYETLER

RAPOR VE YAYINLAR

ÜYELERİMİZ

KURUMSAL İLETİŞİM

KİŞİSEL VERİLERİN KORUNMASI